Als het gaat om feesten en vooral als het tante Nita haar eigen jaardag is, wel wel wel…”dan poko o’o poko ‘vaarlijk”. Tant’ Nita is de jongere zus van mijn moedersmoeder…”n’a s’sa fu mi granm’ma”. Tante Nita was iemand die haar geld verdiende als modiste. Naast de normale gangbare kleding die ze vervaardigde, had tant’ Nita ook een speciale lijn voor dames en heren die graag de traditie van Surinaamse creolen hoog in het vaandel houden. Tant’ Nita stond bekend bij iedereen om haar ‘koto’ ontwerpen, ‘koto’s’ die ze vervaardigde voor wandelmars groepen, ‘koto’s’ die ze maakte voor haar kleinkinderen als die jarig waren, verjaardagskoto, werkkoto, rouwkoto, trouwkoto…zelf ik werd elk jaar verrast met een ‘koto’. Mijn naam is Daniella.

En zo maakten mijn oma en ik ons klaar voor het feest van die avond. Ik had mijn mooiste ‘koto’ uit de kast gehaald en begon hem na te kijken op defecten. Gelukkig was de mijne gaaf en die van mijn oma zag en echt goed uit want zij had een nieuwe. We begonnen met aankleden. Het hele kostuum bestaat uit zoveel delen, maar als eerst heb je de lange rok die je tot onder je oksel draagt. Het bovenste gedeelte wordt dan teruggeslagen en op je heup vastgemaakt met een bandje of touwtje. Je hebt dan ineens van die grote dikke heupen die gevormd worden door die dikke rol. Je kan hierin dus je telefoon en portemonnee kwijt. Daarna draag je onder die lange rok, twee onderrokken. Nu heb je een ‘koi’ die je ‘koto’ extra wijd maakt. Daarna draag je de “empi”, dat is een soort wit kantoenen hemd voorzien van mooi borduursels en daarop een gesteven “jaki”. Onder deze lange rok worden twee onderrokken gedragen. Bij de feestkleding wordt de ‘koto’ opgebonden door middel van een opgevulde rol, ‘koi’ genoemd, die de ‘koto’ extra wijd laat uitstaan. Over een wit katoenen hemd met open hals, de ‘empi’, die bij feestelijke gelegenheden versierd kan zijn met kant of borduursel, draagt men een gesteven jak (jaki). Aan de achterzijde hangen twee witte banden, soms harmonicavormig gevouwen. Mijn “tapusikinpangi”, de omslagdoek, maakt dit plaatje compleet. Mijn oma en ik, “u de ready in’ heri stel” (we zijn klaar in ons compleet kostuum). Onze hoofddoeken op en nu de taxie bellen.

De taxie chauffeur kon niet in de straat en stopte dus op de hoek van de Eliselaan. De hele straat was vol kotomisi’s. Iedereen liep naar het huis van tant’ Nita. En je wist ook dat zij bij de poort stond en iedereen uitnodigde om naar binnen te komen. Ze had een mooie prachtige donkerpaarse met goud geborduurde koto aan. “Tant’ Nita n’e mek’ grap…want na prodo tap’ prodo”. De band was al aan het spelen op het achterterras van tant’ Nita’s huis. “Ai boi, dit wordt me een feest”, zei m’n oma door de muziek heen. We zochten naar een goede plek om te gaan zitten en om te zien welke andere familieleden er nog bij zullen komen. Toen begon de felicitatie en je weet, bij tant’ Nita, moet iedereen je horen. Je kreeg een microfoon en de felicitatie moest bestaan uit een lied of een odo. Dus je kan weten hoe dit allemaal verder is verlopen.

Het was 9 uur in de avond toen het feest nog gaande was met goede muziek en lekker eten en drinken. Tant’ Nita had nu reeds 4 koto’s verwisseld. Ze zei ons dat dit de laatste is van de avond, want het is een ‘hell-of-a-job’ om een koto aan te trekken. “Danie, kom met me dansen”, zei tant’ Nita toen plotseling, “Mi firi’f poko ana’y’”. Ik ben toen op de dansvloer gegaan met tant’ Nita en “un dansi jere” (we hebben gedanst hoor). Op een gegeven moment vroeg ze me om een glas water voor haar te gaan halen zonder ijs. Ze was gaan zitten in de gehulde stoel en toen ik het water voor haar bracht, vroeg ze me om een kussen te halen uit haar kamer. Ik ging naar boven en nam een kussen van het bed en bracht het naar de woonkamer beneden. Ik liep met haar naar binnen en bracht het glas water mee en plaatste het op de salontafel. “Ga nog niet weg Danie”, zei ze, “blijf even hier”. Op een gegeven moment begon tant’ Nita te praten over haar jongelingsjaren, over haar jeugd en haar vriendjes die ze toen had. U was ondeugend tant’ Nita”, zei ik lachend. Ze pakte het glas en dronk het water. Ze zei toen: “Weet je Daniella, dis’ na mi laatste koto dus a poko kan stop now noh”. Ik keek haar lachend aan en zei: “Tant’ Nita, dis’ na wan dey di Gado gi yu”. Ze keek me even aan en sloot toen haar ogen. Ze lag toen achterover op haar kussen en zei: “Dis’ na wan dey…mi laatste koto”. Toen hoorde ik tant’ Nita voor het eerst snurken. Ik regelde haar koto nog netjes en ben toen naar buiten gegaan waar de anderen dansten.

Die avond was mijn oma eerder vertrokken dan ik, omdat ik wilde meehelpen met opruimen, want na zo een feest weet je wat voor bergen met vaat in de keuken staan. We hadden echt werk als werk. Ik ging naar boven met de andere familieleden om onze koto’s eindelijk te helpen uitdoen. Tant’ Nita was inmiddels ook al omgekleed en zat nog een sigaar te roken op het balkon. “Tant’ Nita je hebt genoten he”, gilde ik nog lachend toe naar haar. “Ija meis, dit was mij een dag en nu is het ook goed rusten”, zei ze. Het was 4 uur in de ochtend toen we echt klaar waren met alles. Ik ben toen op balkon gaan zitten toen ik tant’ Nita achter me hoorde komen. “Danie, kan je een glas water voor me halen en m’n kussen in de kamer”, zei ze. Ik stond op en ik liep langs tant’ Nita heen en ik voelde toen rillingen over mijn rug en het rook overal naar sigaar. Ik liep snel door naar de kamer en pakte de kussen onder mijn arm, rende de trap af en pakte een glas en vulde het met water. Toen ik boven aan kwam was tant’ Nita niet op het balkon. Ik klopte nog even aan bij haar slaapkamerdeur maar geen gehoor. Ik probeerde de deurhendel maar de deur was blijkbaar op slot. “A go sribi zeker”, dacht ik. Ik ben toen niet langer daar gebleven. Ik had de anderen nog gegroet en ben toen met de taxie naar huis gegaan.

De volgende ochtend werden we vroeg gebeld. Het was de tante Hille. We moesten direct naar de Eliselaan gaan. Toen we daar aankwamen renden we snel naar boven en daar stond iedereen. De arts was er ook bij en toen ik in haar kamer kwam, lag tant’ Nita op bed en naast haar was de laatste koto die zij aan had op haar jaardag. Tant’ Nita was er niet meer.

Na een paar dagen kwam ik eigenlijk tot de conclusie dat ze mij had gekozen, bewust of onbewust, om haar te helpen en bij te staan in haar laatste momenten. “Dis’ ben de a laatste poko fu tant’ Nita, aai a ben de a laatste koto fu tru” (Dit was werkelijk de laatste dans van tante Nita, ja de laatste koto) Tant’ nita werd begraven in haar mooie koto.

El Dorpha “Admin Collectief”

#SpukuTorie732015